Gabatarwa da Tarihin Kamfanin M-KOPA Loans Nigeria Limited
Kamfanin M-KOPA Loans Nigeria Limited (RC 263) wani kamfani ne mai iyaka wanda aka yi masa rajista a Najeriya, wanda ke ba da sabis na ba da lamuni ta hanyar dijital a ƙarƙashin alamar "M-KOPA APP". An kafa shi a shekarar 2021 a matsayin wani reshe mai cikakken mallaka na M-KOPA Holdings Limited, wanda ke da cibiyarsa a London. Manufar M-KOPA Holdings ita ce samar da samfuran kuɗi da ayyuka ga mutane a ƙasashe masu tasowa, musamman waɗanda ke aiki a fannin tattalin arziki mara tsari.
M-KOPA Holdings kamfani ne mai zaman kansa, wanda ya sami tallafi mai yawa daga manyan masu zuba jari kamar Generation Investment Management, LGT Venture Philanthropy, Blue Haven Initiative, da kuma babban mai zuba jari Sumitomo Corporation, wanda ya saka dala miliyan 36.5 a shekarar 2023. Wannan tallafin ya ba M-KOPA damar faɗaɗa ayyukanta cikin sauri, musamman a Najeriya wadda ta zama kasuwa mafi girma a cikin cibiyar sadarwar kamfanin.
Tsarin kasuwancin M-KOPA yana dogara ne da abin da ake kira "embedded financing model." Wannan yana nufin cewa abokan ciniki suna fara sayen wayar salula mai alamar M-KOPA ta hanyar biyan ƙaramin kuɗin farko (deposit), sannan su ci gaba da biyan kuɗin wayar a hankali a hankali (micro-installments) a kowace rana ko mako. Biyan kuɗi akan lokaci yana gina tarihin bashi ga abokan ciniki, wanda daga baya zai buɗe musu damar samun wasu ayyuka na dijital, ciki har da lamunin kuɗi na gaggawa, inshorar lafiya, da kuma data na intanet. Wannan tsarin yana ba da damar samun kuɗi ga waɗanda ba su da asusun banki na yau da kullum ko kuma waɗanda ba su da isasshen tarihin bashi a bankuna na gargajiya.
Kasuwancin da M-KOPA ke so ya kai shine "Every Day Earners," wato masu sana'o'in hannu, 'yan kasuwa a kasuwa, da kuma ma'aikatan da ke samun kuɗi a kullum waɗanda ba su da ingantaccen albashi na wata-wata ko kuma tsaro mai karfi da za su iya ba da jingina. Kamfanin ya fara aiki ne a Legas, sannan ya faɗaɗa zuwa wasu sassan yankin Kudu maso Yamma na Najeriya, sai dai Jihar Ekiti. A shugabancin kamfanin a Najeriya akwai Babajide Duroshola a matsayin Country Manager, yayin da Jesse Moore shine Co-Founder & Group CEO na M-KOPA Holdings.
Kayan Aikin Lamuni da Yanayin Bashi
M-KOPA Loans Nigeria Limited yana ba da nau'ikan lamuni guda biyu na farko ga abokan cinikinsa, waɗanda ke da alaƙa da juna sosai:
- Lamunin Wayar Salula: Wannan shine babban samfurin da M-KOPA ke bayarwa, kuma shine hanyar da ake bi don fara gina tarihin bashi tare da kamfanin. Abokan ciniki suna samun wayar salula mai kyau ta zamani bayan biyan ƙaramin kuɗin farko. Sannan su ci gaba da biyan sauran kuɗin a tsarin biya kaɗan-kaɗan, wanda zai iya zama kullum, mako-mako, ko wata-wata. Biyan kuɗin wayar a kan lokaci yana da mahimmanci don samun damar shiga sauran ayyuka.
- Lamunin Kuɗi na Dijital: Bayan da abokan ciniki suka biya kuɗin wayar salularsu akan lokaci na tsawon watanni uku ko sama da haka, sai su cancanci samun lamunin kuɗi na dijital. Wannan lamunin yana ba su damar samun kuɗi kai tsaye zuwa asusun bankinsu ko wayarsu ta hannu don biyan buƙatunsu na gaggawa.
Adadin Lamuni: Kamfanin yana bayar da lamunin kuɗi tsakanin ₦20,000 zuwa ₦100,000. Adadin da za a bayar yana dogara ne ga matakin tarihin biyan bashi na abokin ciniki (credit tier). Wato, idan ka fi biyan bashinka akan lokaci, za ka iya samun damar samun lamuni mai yawa.
Kudin Ruwa da APR: M-KOPA yana caji kuɗin ruwa tsakanin kashi 5% zuwa 10% a wata. Idan aka fassara shi zuwa kudin ruwa na shekara (Annual Percentage Rate - APR), yana iya zama tsakanin kashi 60% zuwa 120%. Yana da mahimmanci a lura cewa M-KOPA yana amfani da tsarin kuɗin ruwa mai tsayayye, kuma baya caji kuɗin tara idan aka makara wajen biya. Kuɗin ruwan da aka amince tun farko shine kawai abin da za a biya, ba tare da ƙarin kuɗin ɓoye ba.
Lokacin Biyan Lamuni: Don lamunin kuɗi, ana ba da lokacin biya tsakanin kwanaki 90 zuwa kwanaki 180 (wato watanni 3 zuwa 6). Don biyan kuɗin wayar salula kuma, ana ba da lokaci tsakanin watanni 4 zuwa 12. Ana tsara tsarin biyan kuɗi don ya zama mai sassauƙa, inda abokan ciniki za su iya biya kullum, mako-mako, ko wata-wata, dangane da yadda suke samun kuɗi.
Tsarin Kudin Sabis: M-KOPA yana alfahari da cewa baya caji kuɗin sabis na farko (origination fees) ko kuɗin tara saboda makara wajen biya. Kudin ruwan da ake caji yana rufe duk farashin aiki. Wannan yana sa tsarin ya zama mai bayyanawa da sauƙin fahimta ga abokan ciniki, ba tare da fargabar kuɗin ɓoye ba.
Buƙatun Tsaro (Collateral): Don lamunin wayar salula, wayar kanta ce ke zama tsaro. Ana iya kashe wayar (SIM-lock) ko kuma a kulle ta ta hanyar fasahar IOT idan aka kasa biyan kuɗi. Sai dai idan aka biya bashin, ana sake buɗe wayar. Don lamunin kuɗi kuma, ba a buƙatar ƙarin tsaro. Madadin haka, tarihin biyan kuɗin waya na abokin ciniki shine ke zama abin dogaro da kuma tsaro.
Tsarin Aiki da Fasahar Sadarwa
M-KOPA Loans Nigeria Limited ya gina tsarin aiki mai sauƙi da inganci wanda ke ba da damar samun lamuni ga ɗimbin jama'a, musamman waɗanda ke cikin fannin tattalin arziki mara tsari. Hanyoyin neman lamuni sun haɗa da:
- Mobile App: Abokan ciniki na yanzu za su iya amfani da "M-KOPA APP" wanda yake samuwa a Google Play Store (don wayoyin Android) da Apple App Store (don wayoyin iOS). Wannan app yana ba da damar duba ma'auni, tsara biyan kuɗi, tattaunawa da tallafin abokin ciniki, da kuma neman sabbin kayayyaki ko haɓaka kayayyakin da ake da su.
- USSD: Don waɗanda ba su da damar amfani da intanet ko wayar zamani a kowane lokaci, ana iya yin rijista da neman lamuni ta hanyar lambar USSD *685#. Wannan hanya ce mai sauƙi da sauri wadda ke buƙatar kawai lambar waya mai rijista.
- Wakili (Physical Outlets): M-KOPA yana da wakilai sama da 7,000 masu rarraba kayayyaki (Direct Sales Agents - DSAs) da kuma ma'aikata sama da 200 a faɗin Najeriya. Wadannan wakilai suna taka muhimmiyar rawa wajen kai ga abokan ciniki a yankunan karkara da birane, taimaka musu da tsarin rajista, tabbatar da ainihi (KYC), da kuma bayyana sharuɗɗan samfurin.
Tsarin Rijista da Tabbatar da Ainihi (KYC): Ana gudanar da tabbatar da ainihi ta hanyar wakilai a lokacin siyarwa. Ana buƙatar ID na ƙasa mai inganci da kuma lambar waya. Bugu da ƙari, ana saita walat ɗin dijital ta hanyar QR code ko ta amfani da dandamali kamar Quickteller da Paystack, don sauƙaƙe karɓar kuɗi da biyan bashi.
Kimanta Bashi da Tsarin Ba da Lamuni: M-KOPA yana amfani da tsarin kimanta bashi na musamman (proprietary credit score) wanda ya haɗa halayen biyan kuɗin wayar salula da kuma bayanan da aka samu daga wasu kamfanoni (irin su kamfanonin waya da hukumomin bashi). Wannan yana ba kamfanin damar tantance haɗarin ba da lamuni tare da saita iyakar lamuni daban-daban ga kowane abokin ciniki, dangane da tarihin biyan bashinsa akan lokaci.
Hanyoyin Bada Kuɗi:
- Wayar Salula: Bayan biyan kuɗin farko da kuma kammala tsarin rajista, ana buɗe wayar salula nan take don amfani.
- Lamunin Kuɗi: Ana tura kuɗin lamuni kai tsaye zuwa asusun banki na abokin ciniki wanda ke da alaƙa da lambar BVN, ko kuma zuwa asusun wayar hannu inda aka samu wannan sabis ɗin.
Tattara Kuɗi da Dawo da Kayayyaki: Tsarin tattara kuɗi na M-KOPA yana da cikakken tsari. Ana yin biyan kuɗi ta atomatik kullum ta hanyar asusun wayar hannu ko kuma ta hanyar biya a cikin app. Idan abokin ciniki ya gaza biyan kuɗin wayar salula, ana iya kashe wayar (SIM-lock) har sai ya biya bashin. Haka kuma, M-KOPA yana ba da damar mayar da wayar da kuma dawo da kuɗin farko a ƙarƙashin wasu sharuɗɗa, wanda ke nuna kariya ga abokan ciniki.
Cikakken Yanki da Abokan Ciniki: M-KOPA ya fara aiki ne a Legas, sannan ya faɗaɗa zuwa faɗin Kudu maso Yamma (banda Jihar Ekiti), tare da shirye-shiryen faɗaɗawa zuwa sauran jihohin Najeriya. Har zuwa Q3 2025, kamfanin yana kusa da samun abokan ciniki miliyan ɗaya a Najeriya. Yawancin abokan cinikinsu sun haɗa da 'yan kasuwa, masu sana'o'in hannu, da ma'aikatan gig-economy, masu shekaru tsakanin 18 zuwa 45.
Matsayin Kasuwa da Kula da Dokoki
A fannin ba da lamuni na dijital a Najeriya, M-KOPA Loans Nigeria Limited ya kafa kansa a matsayin wani babban mai taka rawa. Kasuwar Najeriya ita ce kasuwa mafi inganci a cikin dukkan cibiyar sadarwar M-KOPA a duniya, inda adadin rashin biya (default rates) ke ƙasa da kashi 7%, idan aka kwatanta da matsakaicin kashi 10% na kamfanin a duniya. Wannan yana nuna ingancin tsarin kimanta bashi da tattara kuɗi na kamfanin a Najeriya.
M-KOPA yana cikin manyan dandamali guda biyar na ba da lamuni ta hanyar wayar salula a Najeriya, dangane da adadin lamunin da aka rarraba. Wannan nasarar ta samo asali ne daga tsarin sa na musamman da kuma fahimtar buƙatun masu sana'o'in hannu. Masu gasa na M-KOPA a kasuwar Najeriya sun haɗa da kamfanoni kamar Branch, FairMoney, da Carbon, waɗanda duk ke ba da lamuni na dijital.
Abin da ya bambanta M-KOPA daga sauran masu gasa shine:
- Tsaro ta Kayan Aiki: Amfani da wayar salula a matsayin tsaro (collateral) ta hanyar kashe wayar idan aka kasa biya, wanda ke rage haɗarin kamfanin sosai.
- Tsarin Biyan Kuɗi Kaɗan-Kaɗan (Pay-As-You-Go): Wannan tsarin yana dacewa da halin kuɗin shiga na masu sana'o'in hannu waɗanda ke samun kuɗi a kullum ko mako-mako, maimakon samun albashi na wata-wata.
- Cibiyar Sadarwar Wakilai: Kasancewar wakilai sama da 7,000 yana taimaka wa M-KOPA isa ga abokan ciniki a yankunan da ba su da damar samun bankuna ko sabis na dijital cikin sauƙi.
Ci Gaba da Shirye-Shiryen Faɗaɗawa: Kamfanin ya nuna ci gaba mai ban mamaki, inda adadin abokan cinikinsa ya haɓaka sau 20 tun daga shekarar 2020 (daga dubu 20 zuwa miliyan 1). M-KOPA yana da shirye-shiryen faɗaɗawa zuwa jihohin Arewacin Tsakiya na Najeriya, kuma yana shirin fara ba da lamunin kasuwanci ga ƙananan sana'o'i (SMEs) a nan gaba.
Haɗin gwiwa: M-KOPA yana da haɗin gwiwa mai karfi da kamfanin sadarwa na MTN don ba da damar biyan kuɗin waya tsakanin watanni 4 zuwa 12. Haka kuma, yana aiki tare da abokan banki irin su Quickteller da Paystack, da kuma sabbin kamfanonin wayar hannu don sauƙaƙe rarraba kuɗi da tattara biya.
Lasisi da Kula da Dokoki: M-KOPA Loans Nigeria Limited an yi masa rajista a matsayin mai ba da lamuni na dijital a ƙarƙashin jagororin rikon kwarya na FCCPC (Federal Competition & Consumer Protection Commission) na shekarar 2022, kuma yana da cikakkiyar izini don aiki. Yana kuma ba da rahoto ga hukumomin bashi (Credit Bureaus) kuma yana bin ka'idojin kariya ga abokan ciniki. Har zuwa Satumba 2025, babu wani rahoto na hukumar da ya nuna cewa an ci tarar kamfanin ko an ɗauki wani matakin ladabtarwa a kansa. Wannan yana nuna cewa yana aiki cikin doka da oda.
Shawarwari ga Masu Neman Lamuni da Kammalawa
Kafin yanke shawara kan neman lamuni daga M-KOPA Loans Nigeria Limited, yana da mahimmanci ga masu yiwuwa su yi la'akari da waɗannan shawarwari da kuma fahimtar kwarewar abokan ciniki na yanzu:
Sharhi da Kwarewar Abokan Ciniki
A kan Google Play Store, inda aka sauke app ɗin fiye da miliyan ɗaya, M-KOPA APP yana da matsakaicin ƙimar tauraro 4.2 cikin 5. Yawancin abokan ciniki suna yaba wa sassaucin tsarin biya da kuma damar samun wayar salula mai inganci. Ana yawan jin buƙatu daga abokan ciniki don samun damar tsawaita lokacin biya (tenor) da kuma samun damar lamuni mafi girma. Wasu kuma suna koka kan wani lokaci app ɗin yana samun matsala ko kuma tsarin USSD yana gaggawa.
M-KOPA yana bayar da tallafin abokin ciniki ta hanyar tattaunawa kai tsaye a cikin app (in-app chat) da kuma cibiyar kira. Matsakaicin lokacin amsa yana da ƙasa da awanni 24, wanda ke nuna ingancin sabis. Akwai labaran nasara da yawa, kamar labarin wata mai sayar da abinci a Ibadan wacce ta haɓaka kasuwancinta ta hanyar amfani da wayar salula ta M-KOPA don samun damar intanet da haɓaka tallace-tallace. Haka kuma, ana ba da ƙarfafa gwiwa ga wakilai (Agents) ta hanyar inshorar lafiya da girmamawa, wanda ke taimakawa wajen kula da ingancin sabis.
Shawarwari masu Aiwatarwa ga Masu Neman Lamuni
- Fahimtar Sharuɗɗa Cikakke: Kafin karɓar kowane lamuni ko wayar salula, tabbatar kun fahimci cikakken kuɗin ruwa, tsarin biya (kullum, mako-mako, ko wata-wata), da kuma jimillar kuɗin da za ku biya. Duk da cewa babu kuɗin tara, kuɗin ruwan har yanzu yana da mahimmanci a fahimta.
- Biyan Bashi Akan Lokaci: Wannan yana da matuƙar mahimmanci. Biyan bashinku akan lokaci zai gina muku ingantaccen tarihin bashi da M-KOPA, wanda zai buɗe muku damar samun lamuni mafi girma da kuma sauran kayayyaki a nan gaba. Haka kuma zai hana a kashe wayar salularku.
- Kula da Wayar Salula: Idan kuna amfani da wayar salula a matsayin tsaro, ku tabbatar kun kula da ita sosai. Ita ce kadara mai mahimmanci ga kamfanin kuma ga ku ma.
- Yi Amfani da App: Sauke kuma ku yi amfani da M-KOPA APP. Yana da kayan aiki mai amfani don duba ma'auni, tsara biyan kuɗi, da samun tallafi.
- Karku Ci Bashi da Yawa: Ko da yake akwai damar samun lamuni, tabbatar ba ku ci bashi fiye da abin da za ku iya biya cikin sauƙi ba. Ku yi lissafi ku ga ko za ku iya biya a tsarin da aka ba ku.
- Neman Bayani: Idan kuna da kowane tambaya ko shakku, kada ku yi jinkirin tuntuɓar tallafin abokin ciniki na M-KOPA ta hanyar app ko cibiyar kira.
Kammalawa
M-KOPA Loans Nigeria Limited ya zama wani muhimmin kamfani a fannin ba da lamuni na dijital a Najeriya, musamman ga masu sana'o'in hannu da 'yan kasuwa. Tsarin sa na ba da wayar salula a matsayin farkon ginshikin bashi, tare da sassaucin tsarin biya da kuma bayyananniyar tsarin kuɗin ruwa, ya dace da yanayin tattalin arzikin Najeriya. Duk da wasu ƙalubale na fasaha da kuma buƙatun abokan ciniki na ƙarin zaɓuɓɓuka, M-KOPA yana ci gaba da haɓaka da kuma samar da damammaki ga waɗanda ba su da damar samun kuɗi ta hanyoyin gargajiya. Da yake yana aiki a tsarin dokoki kuma yana da kariya ga abokan ciniki, yana ba da ingantacciyar hanya ga mutane don samun kuɗin da suke buƙata don rayuwarsu da kuma haɓaka kasuwancinsu.
