Akopọ Ọja Yiyawo Lori Ayelujara ni Nàìjíríà
Ọja yiyawo lori ayelujara, tabi yiyawo oni-nọmba, ti n tẹsiwaju lati gbòròsi ni Nàìjíríà ni iyara ti o yanilẹnu. Ni ọdun 2025, o ju awọn ohun elo awin 425 ti o ni iwe-aṣẹ n ṣiṣẹ kaakiri orilẹ-ede. Awọn ohun elo wọnyi, ti o wa lati CashX de FairMoney, n funni ni awọn awin laisi onigbọwọ ti o bẹrẹ lati ẹgbẹrun mẹta naira (₦3,000) si miliọnu mẹta naira (₦3,000,000). Nigbagbogbo, a n san owo awin wọnyi ni iṣẹju diẹ, a si san wọn pada laarin ọgbọn (30) si ọdun kan (365 ọjọ), pẹlu Oṣuwọn Òṣùwọ̀n Ìdá Ọdọọdún (APR) ti o wa laarin 24% ati 271%.
Ìgbàtọ́wọ́ fóònù-alágbèéká ti o ti ju 65% lọ ni orilẹ-ede ati iwulo fun awin lẹsẹkẹsẹ laisi ohun idogún ni o n tẹ ọja yii siwaju. Ni akoko bayi, iye owo awin ti o n pin kaakiri ni ọdun kan ti fẹrẹ to aimọkan kan ati igba meji bilionu naira (₦1.2 trillion). Awọn ọna ti a fi n pin owo awin pẹlu gbigbe owo si ile-ifowopamọ, awọn apamọwọ owo alagbeka, ati gbigba owo ni awọn aaye POS ni agbegbe igberiko.
Ayika Ilana Ijoba ati Idaabobo Awọn Onibara
Ilé-ìfowópamọ́ Àgbà ti Nàìjíríà (CBN) ati Ìgbìmọ̀ Federal fún Idije ati Idaabobo Awọn Onibara (FCCPC) ti ṣe okun ilana lori ọja yiyawo oni-nọmba. Awọn Ilana Yiyawo Oni-nọmba ti FCCPC ti ọdun 2025 n paṣẹ fun ifihan gbangba ti awọn oṣuwọn èlé ati awọn ofin, akoko ti a pinnu fun ipinnu awọn ẹdun ọkan, ati wiwọle lori gbigba alaye olubasọrọ laisi igbanilaaye (bi gbigba awọn nọmba foonu) fun ṣiṣe ìṣirò ewu awin. Ilana yii tun beere fun ipinnu awọn ẹdun ọkan ti o rọrun laarin wakati 24 ati wakati 48 fun awọn ọran ti o nira sii, ati pe o ṣe idiwọ fun awọn oniyawo lati wọle si atokọ awọn olubasọrọ, awọn iwe ipe, tabi awọn fọto ti awọn onigbese.
Eto CBN Payments System Vision 2025 n ṣe atilẹyin ifiṣepọ owo nipasẹ ìtọ́wọ́fà API, ìdánilójú pẹlu BVN (Bank Verification Number), ati agbara lati ṣiṣẹ papọ laarin awọn ile-iṣẹ iṣẹ isanwo. Iwọnyi jẹ awọn igbese pataki lati rii daju pe ọja naa jẹ ailewu, gbangba, ati pe o n daabobo awọn onibara.
Awọn Ile-iṣẹ Aṣaaju ati Awọn Iye Awin
Ọpọlọpọ awọn ile-iṣẹ lo wa ti o n pese iṣẹ yiyawo oni-nọmba ni Nàìjíríà. Eyi ni akopọ awọn ile-iṣẹ pataki mẹwa ti o n ṣaaju ninu ọja yii, pẹlu awọn alaye lori awọn awin wọn, awọn oṣuwọn èlé, ati awọn ofin:
Awọn alaye Awọn Ile-iṣẹ Pataki
- CashX: Awọn awin rẹ wa laarin ₦3,000 ati ₦300,000, pẹlu APR ti 24% si 48% (2%-4% ni oṣu kan). Akoko isanwo rẹ to ọjọ 65 pẹlu owo ìgbésẹ̀ 2% kan. Wọn beere BVN, ID, ati nọmba olubasọrọ pajawiri. Wọn n lo alaye SMS lati inu foonu fun ìṣirò ewu. O ni iwe-aṣẹ CBN ati pe o tẹle ofin FCCPC.
- FairMoney: O n funni ni awin lati ₦1,000 si ₦3,000,000 pẹlu APR ti 36% si 271% (3%-23% ni oṣu kan). Akoko isanwo jẹ ọjọ 30 si 180, pẹlu owo ìpilẹ̀ṣẹ̀ 5% si 10%. Wọn beere BVN ati foonu alagbeka. Wọn n lo AI ati alaye lati ile-iṣẹ ìwádìí ìgbọ́kànlé. O ni iwe-aṣẹ CBN.
- QuickCheck: Awọn awin wa lati ₦500 si ₦1,000,000, pẹlu APR ti 60% si 120% (5%-10% ni oṣu kan). Akoko isanwo jẹ ọjọ 91 si 365, pẹlu owo ìgbésẹ̀ 3%. Wọn beere BVN ati ID. Wọn n lo AI fun ìṣirò ewu nipasẹ sisọ alaye SMS. O forukọsilẹ pẹlu FCCPC.
- Branch: Awọn awin rẹ wa lati ₦1,000 si ₦200,000 pẹlu APR ti 48% si 240% (4%-20% ni oṣu kan). Akoko isanwo jẹ ọsẹ 4 si 24, pẹlu owo 5% fun awin kọọkan. Wọn beere BVN ati nọmba foonu. Wọn n lo alaye ihuwasi ati alaye lati ile-iṣẹ ìwádìí ìgbọ́kànlé. O ni iwe-aṣẹ CBN ati pe o forukọsilẹ pẹlu FCCPC.
- Carbon: O n funni ni awin lati ₦3,000 si ₦1,000,000 pẹlu APR ti 60% si 180% (5%-15% ni oṣu kan). Akoko isanwo jẹ ọjọ 14 si oṣu mẹfa. Wọn beere BVN ati ID. Wọn n lo alaye lati ile-iṣẹ ìwádìí ìgbọ́kànlé ati alaye foonu alagbeka. O wa labẹ ilana CBN.
- Palmcredit: Awọn awin rẹ wa lati ₦2,000 si ₦500,000 pẹlu APR ti 180% si 360% (15%-30% ni oṣu kan). O ni akoko oore ọjọ 15, pẹlu owo iṣẹ 1%. Wọn beere BVN ati foonu alagbeka. Wọn n ṣe itupalẹ alaye SMS. O forukọsilẹ pẹlu FCCPC.
- Aella Credit: O n funni ni awin lati ₦1,500 si ₦100,000 pẹlu APR ti 72% si 240% (6%-20% ni oṣu kan). Akoko isanwo jẹ oṣu mẹta, ko si owo ìpilẹ̀ṣẹ̀. Wọn beere BVN ati alaye iṣẹ. Wọn n ṣe ìṣirò ewu da lori owo oṣu. O ni iwe-aṣẹ CBN ati pe o tẹle ofin FCCPC.
- Okash: Awọn awin wa lati ₦3,000 si ₦500,000 pẹlu APR ti 36.5% si 360% ni ọdun kan. O ni akoko oore ọjọ 15, pẹlu owo ìgbésẹ̀ 3%. Wọn beere ID nikan (kii ṣe BVN). Wọn n lo alaye ti ara ẹni lasan. O forukọsilẹ pẹlu FCCPC.
- Newcredit: O n funni ni awin lati ₦1,000 si ₦300,000 pẹlu APR ti 60% si 120% (5%-10% ni oṣu kan). Akoko isanwo jẹ ọjọ 30 si 365, pẹlu owo ìpilẹ̀ṣẹ̀ 2%. Wọn beere BVN ati alaye SMS. Wọn n lo AI fun ìṣirò ewu nipasẹ sisọ alaye SMS. O ni iwe-aṣẹ CBN.
- RenMoney: Awọn awin rẹ wa lati ₦50,000 si ₦4,000,000 pẹlu APR ti 24% si 36% (2%-3% ni oṣu kan). Akoko isanwo jẹ oṣu 3 si 24, pẹlu owo pinpin 2%. Wọn beere BVN ati ẹri owo oṣu. Wọn n rii daju owo oṣu fun ìṣirò ewu. O ni iwe-aṣẹ CBN.
Ifiwera Awọn Oṣuwọn ati Awọn Ofin
Gẹgẹ bi a ti le rii, ọpọlọpọ awọn aṣayan lo wa, pẹlu iyatọ nla ninu awọn oṣuwọn èlé ati iye awin. Fun apẹẹrẹ, RenMoney n funni ni APR ti o kere julọ (24%-36%) ati iye awin ti o ga julọ (titi di ₦4,000,000), ṣugbọn wọn beere ẹri owo oṣu ati pe ilana wọn le gba akoko diẹ. Ni apa keji, awọn ohun elo bi Palmcredit ati Okash ni APR ti o ga pupọ (180%-360% ati 36.5%-360% lẹsẹsẹ), ṣugbọn wọn le funni ni awin ni iyara fun awọn iye ti o kere si. Awọn ohun elo bii FairMoney n funni ni iye awin ti o ga (titi di ₦3,000,000) ṣugbọn pẹlu APR ti o le ga pupọ (titi di 271%).
O ṣe pataki fun awọn onibara lati ṣe afiwe awọn ofin, awọn oṣuwọn èlé, ati awọn owo miiran (bi owo ìpilẹ̀ṣẹ̀ tabi owo ìgbésẹ̀) ṣaaju ki wọn to yawo. Diẹ ninu awọn ohun elo, bii Okash, ko beere BVN, eyi ti o le rọrun fun diẹ ninu awọn eniyan, ṣugbọn o tun le mu awọn ifiyesi ìpamọ́ wa. Ni gbogbogbo, awọn awin ti o ga julọ ati awọn oṣuwọn èlé ti o kere julọ ni o ma n nilo alaye diẹ sii ati ilana ti o gbooro sii, lakoko ti awọn awin kekere ati iyara le ni awọn oṣuwọn ti o ga julọ.
Imọ-ẹrọ ati Ifiṣepọ Owo Alagbeka
Ìgbàtọ́wọ́ ẹ̀rọ-ayélujára, paapaa ti foonu alagbeka ti o ni imọ-ẹrọ, ni ipa pataki ninu igbooro ọja yiyawo oni-nọmba. Nitori eyi, awọn ohun elo awin le de ọdọ awọn eniyan ti ko ni iraye si awọn iṣẹ ifowopamọ aṣa. Awọn ọna pinpin owo ti o pẹlu gbigbe owo taara si ile-ifowopamọ ati lilo awọn apamọwọ owo alagbeka jẹ ki ilana naa yara ati rọrun. Ni awọn agbegbe igberiko, owo le paapaa pin nipasẹ awọn aaye POS.
Agbara lati lo BVN fun ìdánilójú n ṣe okun aabo ati idaniloju idanimọ, eyi ti o jẹ pataki fun awọn ile-iṣẹ awin lati ṣe ìṣirò ewu. Ifiṣepọ laarin awọn ile-iṣẹ isanwo ti o yatọ tun n mu irọrun ti awọn iṣẹ pọ si, eyi ti o jẹ ibi-afẹde pataki ti CBN Payments System Vision 2025 lati mu ifiṣepọ owo gbogbo agbaye wa ni Nàìjíríà.
Awọn Ewu ti Yiyawo Oni-nọmba ati Imọran fun Awọn Onibara
Bi o tilẹ jẹ pe awọn awin oni-nọmba rọrun ati yara, wọn tun ni awọn ewu ti o pọju, bii awọn oṣuwọn èlé ti o ga, awọn ilokulo ninu ikojọ owo, ati awọn ifiyesi nipa ìpamọ́ alaye. Lati yawo ni ọna ti o ni ojuse ati lati daabobo ararẹ, jọwọ tẹle awọn imọran wọnyi:
- Jẹrisi iwe-aṣẹ:
Maṣe lo awọn ohun elo awin ti CBN tabi FCCPC ko fun ni iwe-aṣẹ. Ṣayẹwo pe ile-iṣẹ ti o fẹ yawo lati ọdọ rẹ jẹ ifọwọsi nipasẹ awọn alaṣẹ ti o yẹ lati rii daju pe o jẹ ofin ati pe o tẹle awọn ilana. Eyi yoo daabobo ọ lọwọ awọn ile-iṣẹ jegudujera.
- Fiwera APR:
Ṣaaju ki o to gba awin, fi APR ti awọn ohun elo oriṣiriṣi wewewe. Awọn iyatọ kekere ninu APR le mu iye owo ti o gbọdọ san pada pọ si ni ilopo meji. Lo akoko lati ṣe iwadi ati rii daju pe o loye gbogbo awọn owo ti o somọ pẹlu awin naa.
- Ka awọn ofin ati ipo:
Nigbagbogbo ka gbogbo awọn ofin ati ipo awin daradara. Ṣọra fun awọn owo ìpilẹ̀ṣẹ̀, awọn owo ìgbésẹ̀, ati awọn owo àtúnṣe. O gbọdọ mọ gbogbo awọn adehun ti o n wọle si ṣaaju ki o to fowo si iwe kankan.
- Ṣakoso iraye si alaye:
Yẹra fun awọn ohun elo ti o beere iraye si alaye ti ara ẹni pupọju, bii atokọ awọn olubasọrọ, awọn iwe ipe, tabi awọn fọto rẹ. FCCPC ti fi ofin de iru iwa yii. Rii daju pe o loye iru alaye ti ohun elo kọọkan n beere ati idi ti wọn fi n beere rẹ.
- Ṣe eto isanwo:
Rii daju pe akoko isanwo awin rẹ baamu pẹlu ṣiṣan owo rẹ. Maṣe yawo owo ti o mọ pe iwọ kii yoo ni agbara lati san pada ni akoko ti o yẹ. Ṣiṣe eto isanwo yoo ṣe iranlọwọ fun ọ lati yago fun awọn owo àtúnṣe ati lati dẹkun idamu owo.
Yiyawo lori ayelujara le jẹ anfani nla ti o ba lo ni ọgbọn ati ni oye. Nipa titẹle awọn imọran wọnyi, o le lo awọn iṣẹ awin oni-nọmba lati pade awọn iwulo owo rẹ laisi fifi ararẹ sinu ewu.
